چرایی تعدد گواهان در قیامت

حضور خداوند متعال نیز در همه جا و در هر زمان و مکان واقعیتی غیر قابل انکار است؛ بنابراین تعدد گواهان واقعیتی است که در دنیا وجود دارد و در قیامت نیز ظهور پیدا می کند. قرآن نیز این واقعیت را به ما گوشزد می کند تا با خود بیندیشیم و انجام عمل زشت در برابر این همه شاهد و گواه شرم نماییم و این خود نوعی اثر تربیتی در انسان دارد.

گواهی خداوند به تنهایی برای همه چیز و همه کس کافی است و نیازی به شاهدان دیگر نیست؛ زیرا او خود به همه چیز آگاه است، اما وجود گواهان متعدد از جهات دیگری دارای اهمیت است.

1. طولی بودن گواهان: علوّ ذات خداوند متعال و قدوسیت او اقتضا دارد که موجودات رتبه به رتبه و پشت سر یکدیگر نسبت به او اقرار داشته باشند. بنابراین برتر و بالاتر در رأس همه آن ها، قبل از هر کس، خداوند که عالم الغیب و شهادت است، ناظر بر همه اعمال و نیات ماست و دیگران به اذن او بر اعمال گواهی می دهند.

2. جنبه کیفر داشتن بعضی از گواهان؛ برای مثال اعضای بدن هر انسانی، آثار اعمالی را که در تمام طول عمر انجام داده، بر ضد او گواهی می دهند و بدین وسیله آن عضو، وسیله کیفر و عذاب او می شود.(1)

3. وجود گواهان متعدد جنبه قراردادی و مأموریت اداری ندارند تا سۆال شود چرا این همه گواه برای یک عمل قرار داده شده است؛ بلکه این ها یک سلسله واقعیت های عینی و خارجی است که در آخرت ظهور پیدا می کند. اینکه اعمال ما هر چه باشد، در اعضای پیکر ما اثر می گذارد و پوست تن ما هم چون نواری است که آثار یک عمر عمل ما را در خود ضبط می کند؛ همچنین محیط ما و زمینی که بر آن هستیم و زمانی که در آن زندگی می کنیم، همه آثار ما را در خود حفظ می کنند.